Với nhu cầu cao trong tiêu dùng ở xã hội hiện nay, không ít người gặp khó khăn trong việc chi trả các khoản sinh hoạt phí thường ngày. Chính vì thế mà các dịch vụ cho vay vốn ngân hàng và cầm đồ ngày càng phát triển mạnh, trong đó đã xuất hiện dịch vụ cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, tính hợp pháp của hình thức này lại là một câu hỏi lớn, cùng Kinh Tế Đầu Tư tìm hiểu câu trả lời ngay trong bài viết dưới đây nhé!
Khái niệm sổ bảo hiểm xã hội
Khái niệm sổ bảo hiểm xã hội là gì chắc không cần giải thích gì nhiều vì bất cứ người lao động phổ thông nào cũng sẽ từng nghe qua, đây là một khái niệm khá quen thuộc và được sử dụng phổ biến rộng rãi trên thị trường.
Sổ bảo hiểm xã hội được phát hành nhằm đảm bảo các quyền lợi mà người lao động được hưởng theo quy định của điều 18 của Luật bảo hiểm xã hội. Bất kỳ người lao động nào khi tham gia đăng ký bảo hiểm xã hội đề sẽ được hưởng đầy đủ các quyền và lợi ích chung của Nhà nước ban hành cho bảo hiểm xã hội.
Trong suốt quá trình tham gia bảo hiểm xã hội, người lao động có thể hoàn toàn chủ động giữ sổ bảo hiểm xã hội để tiện cho việc theo dõi tiến trình đóng phí bảo hiểm xã hội của chủ doanh nghiệp, công ty nơi đang sử dụng sức lao động của bạn.
Mặt khác, có thể coi rằng cuốn sổ bảo hiểm xã hội này như một loại tài sản cá nhân của bạn, đây là được xem như phần tiền dự trù và là tài sản khi người lao động hết tuổi lao động và nghỉ hưu.
Vì lẽ đó, nhiều cơ sở và tổ chức phi pháp đã lợi dụng tình thế khó khăn tài chính của người lao động, để dụ dỗ người lao động tham gia vào hoạt động cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội. Hoạt động này hiện nay vẫn chưa được Nhà nước cho phép và tính giá trị của sổ bảo hiểm xã hội vẫn chưa được xác minh rằng nó có được xem là một loại tài sản có thể tham gia vào hoạt động giao dịch hay không.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là khi tham gia vào hoạt động đóng phí bảo hiểm xã hội, người lao động sẽ được nhận được một khoảng tiền hậu hĩnh khi về hưu, theo chế độ của bảo hiểm xã hội. Ngoài ra, số tiền bảo hiểm mà bạn được nhận sẽ phụ thuộc vào số tiền bạn đóng, thời gian đóng và thậm chí, số tiền này còn có quyền được chia sẻ với những người tham gia.
Cầm sổ bảo hiểm xã hội để vay tiền có được không?
Với những lợi ích cụ thể mà sổ bảo hiểm xã hội mang lại, có nhiều thắc mắc rằng có thể xem đây như là một loại tài sản để đem đi tham gia hoạt động cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội được không? Giải đáp cho thắc mắc đó, câu trả lời tất nhiên là không được.
Như đã có đề cập ở mục trên, theo quy định của pháp luật, cụ thể là tại Bộ luật Dân sự 2015 không có sự công nhận nào rằng sổ bảo hiểm xã hội là loại tài sản có thể định giá, và có thể tham gia vào các giao dịch mua bán, cầm cố. Vì thế cho nên, đây là lý do cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội là hoạt động có tính rủi ro và không được Nhà nước bảo hộ dưới bất cứ hình thức nào.
Không những không được chấp nhận xem như một loại tài sản có thể cầm cố, hành vi cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội còn được xem là hành vi vi phạm pháp luật. Những hành vi cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội nếu bị phát hiện có thể bị phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng tùy từng trường hợp. Tất cả những điều này đều được căn cứ theo điều 27 của Nghị định 95/2013 cho Quốc hội ban hành.
Các trường hợp khác như khai sai sự thật hay thay đổi nội dung trong sổ bảo hiểm xã hội đều sẽ chịu những mức phạt tương ứng theo quy định của pháp luật. Cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội nếu xảy ra trường hợp mất sổ hay thất lạc, Nhà nước sẽ không có nhiệm vụ phải cấp lại sổ mới cho người lao động.
Người lao động có quyền tự do sở hữu sổ bảo hiểm xã hội cá nhân của mình để tiện theo dõi, cũng như nắm rõ chính xác được quá trình đóng lệ phí của sổ bảo hiểm xã hội của pháp nhân sử dụng lao động của mình.
Điều này có thể hỗ trợ ngăn chặn kịp thời các trường hợp người sử dụng lao động trốn tránh trách nhiệm đóng bảo hiểm cho nhân viên, dù đã trừ một phần tiền bảo hiểm cho cơ quan bảo hiểm xã hội vào tiền lương của nhân viên. Nhưng đó không có nghĩa là bạn được phép quyết định sửa đổi nội dung trong sổ hay có quyền đem cầm cố sổ bảo hiểm xã hội.
Mọi trường hợp cố ý khai man với cơ quan có thẩm quyền về việc mình bị mất sổ bảo hiểm xã hội để xin cấp sổ mới, nếu bị phát hiện sẽ bị truy cứu theo quy định của pháp luật.
Có nên cầm sổ bảo hiểm xã hội để vay tiền không?
Vậy nếu có khó khăn thật sự trong vấn đề tài chính thì có nên thực hiện giao dịch cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội không? Lời khuyên dành ra cho bạn là không nên lấy sổ bảo hiểm ra để cầm cố, vì theo các Quyết định 1035 và Quyết định 595 của Quốc hội về bảo hiểm xã hội Việt Nam, bạn sẽ không được cơ quan BHXH chấp nhận cấp lại sổ bảo hiểm xã hội với lý do đã mang đi thế chấp hoặc cầm cố.
Đối với các trường hợp cầm cố hoặc đem thế chấp sổ bảo hiểm xã hội mà không chuộc lại được hoặc bị cơ sở cho vay làm mất mà khai man để làm thủ tục báo mất, báo do hư hỏng nên muốn yêu cầu cấp lại sổ bảo hiểm xã hội thì sẽ không được chấp nhận. Trường hợp này sẽ được cơ quan điều tra xử lý và phân loại vào trường hợp kê khai không đúng sự thật.
Do đó, theo quy định của pháp luật, trường hợp trên sẽ bị xử phạt hành chính nghiêm khắc, nên bất cứ ai cũng không thể làm lơ hoặc coi thường quy định của pháp luật. Ngoài ra, đối với các trường hợp nếu sổ bảo hiểm xã hội được dùng để thế chấp, trao đổi, mua bán mà xảy ra tranh chấp hay mâu thuẫn giao dịch thì Nhà nước sẽ không can thiệp xử lý, lúc này người thua thiệt tất nhiên sẽ là người lao động.
Mặc dù hiện nay, do mở rộng nhu cầu, đã xuất hiện thêm nhiều các tiệm cầm đồ và cơ sở cung cấp tài chính có cung cấp dịch vụ giải ngân bằng sổ bảo hiểm xã hội, nhưng vẫn chưa xác định được tính an toàn cũng như tính hợp pháp của hình thức này.
Nên tốt nhất, khi gặp vấn đề bất ngờ khó khăn về tài chính, bạn không nên tham gia vào hoạt động cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội, vì việc làm này khá rủi ro, bạn có thể gặp các trục trặc không đáng có về quyền và lợi ích hợp pháp của mình, người lao động luôn luôn là người chịu nhiều thiệt thòi nhất trong các vấn đề pháp lý này.
Thay vào đó, bạn có thể lựa chọn sử dụng các dịch vụ giải ngân ở hình thức khác để an toàn và chắc chắn hơn như cầm cố vàng, trang sức, xe máy, điện thoại, máy tính, thiết bị điện tử và các tài sản hữu hình có giá trị khác.
Với hình thức này, bạn không cần phải mang quá quá nhiều nỗi lo lắng, lúc nào cũng nơm nớp lo sợ mà vẫn yên tâm được vay một khoản tiền kha khá, phục vụ cho vấn đề tài chính tiêu dùng của bạn.
Có thể cầm sổ bảo hiểm ở đâu?
Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều đối tượng cần tiền gấp mà bất chấp hậu quả có thể phải đối mặt ra sao. Thông thường họ sẽ tìm mọi cách để có thể vay được tiền sinh hoạt nên việc dễ dàng tham gia vào hoạt động cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội. Và đây là một chuyện khá khó để ngăn chặn triệt để.
Không may, việc cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội lại là một hình thức cho vay khá phổ biến tại các tiệm cầm đồ hoặc các cơ sở cho vay thế chấp vừa và nhỏ. Tuy phổ biến nhưng đây là hành vi trái pháp luật vì hiện nay, vẫn chưa có đơn vị cầm đồ uy tín hay tổ chức tài chính hợp pháp nào chấp nhận cho thế chấp các loại giấy tờ tùy thân như sổ bảo hiểm xã hội.
Nhưng mặt khác, nếu bạn tìm kiếm cụm từ “cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội” trên các diễn đàn facebook hay các ứng dụng trực tuyến, sẽ cho ra hàng ngàn các kết quả về địa chỉ chấp nhận cung cấp dịch vụ cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội. Chỉ cần bạn bỏ công ra tìm, chắc chắn sẽ nhận lại được vô số kết quả khác nhau trên mạng.
Vì thế, khi quý khách hàng có lời mời gọi tham gia vào giao dịch cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội, quý khách hàng nên có sự dè chừng nhất định, và cẩn thận tránh để dụ dỗ sa vào các hoạt động của tổ chức phi pháp. Không những thế, quý khách hàng cũng nên cảnh báo đến người thân và bạn bè xung quanh để không ai bị lôi kéo vào các trường hợp này.
Người bị những tổ chức phi phạm dụ dỗ này mắc mưu không ít, họ thường dùng những lời ngon ngọt để lôi kéo khách hàng.
Điển hình là các câu nói như cứ tham gia cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội càng lâu thì sẽ càng được hưởng nhiều tiền, số tiền được hưởng từ 10-15 triệu đồng. Hoặc đưa ra những điều kiện hấp dẫn khiến khách hàng tưởng chứng minh có lợi, lôi kéo bằng cách nói rằng sẽ cầm sổ bảo hiểm với 50% giá trị thực tế của sổ nếu đã đóng bảo hiểm được từ 3 năm trở lên. Không dừng lại ở đó, các cơ sở cầm đồ thiếu uy tín còn nói sẽ tăng 5% giá mua mỗi 3 năm.
Bên cạnh đó, khi chọn vay tiền bằng phương thức cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội, khách hàng còn phải cung cấp các thông tin cá nhân khác như chứng minh nhân dân/ căn cước công dân hoặc các loại bảo hiểm khác bằng bản gốc. Điều này sẽ mang đến các rủi ro không đáng có nếu như thông tin đó của khách hàng bị rò rỉ bởi lý do bảo mật kém.
Nên có thể nói rằng nếu bạn cho rằng phương thức cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội là một giải pháp cho vay tiện lợi, an toàn vì thủ tục nhanh chóng, hạn chế việc tiếp xúc và tiết kiệm thời gian thì suy nghĩ của bạn hoàn toàn sai lầm.
Nhiều khi khi rơi vào tình huống khó khăn tài chính, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến giải pháp cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, giải pháp này không như tưởng tượng của nhiều khách hàng khi cơ sở cầm đồ chỉ cầm sổ bảo hiểm với một số tiền rất nhỏ so với giá trị thực của nó, nhưng lại với lãi suất rất cao.
Đó là chưa tính đến trường hợp số tiền giải ngân mà họ cầm được thực tế ít hơn rất nhiều so với số tiền mà đáng ra Nhà nước sẽ chi trả cho người lao động, khi hoàn thành nghĩa vụ thanh toán bảo hiểm trong quá trình làm việc, sau khi đã trừ đi các loại phí dịch vụ.
Các tổ chức cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội thường sẽ lợi dụng các thông tin cá nhân thu được thông qua việc cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội để giả danh đi nhận trợ cấp. Thực tế, loại tài sản giấy tờ như sổ bảo hiểm xã hội không mang giá trị gì quá cao, nên việc mạo hiểm đem thế chấp để lấy tiền như vậy chỉ mang lại những rủi ro hạn chế cho người lao động.
Cầm sổ bảo hiểm được bao nhiêu tiền?
Nếu bạn nghĩ việc cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội có thể giúp bạn có một số tiền giải ngân cao, thì hoàn toàn sai lầm, số tiền mà người lao động có thể được chấp nhận cho vay từ việc cầm cố sổ bảo hiểm xã hội thường thấp hơn nhiều so với trợ cấp mà Nhà nước chi trả một lần cho bảo hiểm xã hội, chênh lệch đến hàng chục triệu đồng.
Để tham gia vào hoạt động cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội thành công, thông thường bạn phải làm việc trong một công ty lớn, có uy tín và danh tiếng tốt tại khu vực nơi bạn sinh sống. Nhờ vậy, các cơ sở cầm đồ và các tổ chức hỗ trợ tài chính khác mới dám cho bạn vay. Họ cũng có thể tra ra được các thông tin cá nhân như chức vụ, bậc học, chức vụ, tiền lương, thưởng của bạn trong quá trình đóng bảo hiểm xã hội, để làm căn cứ cầm đồ.
Làm gì khi mất sổ bảo hiểm xã hội?
Nhưng nếu chẳng may bản thân làm thất lạc hoặc mất sổ bảo hiểm xã hội thật thì phải giải quyết như thế nào? Đừng quá hoang mang vì cách xử lý cũng không quá phức tạp như bạn nghĩ. Khi bị mất các loại giấy tờ tùy thân như bảo hiểm xã hội, người lao động hoàn toàn có thể chủ động làm đơn trình báo để xin cấp lại sổ bảo hiểm xã hội.
Quy trình tiến hàng của thủ tục xin cấp lại sổ bảo hiểm xã hội cũng khá đơn giản, chỉ bao gồm 5 bước là đã hoàn thành xong:
- Bước 1: Chuẩn bị một tờ khai điền đầy đủ lại toàn bộ nội dung, cũng như thông tin chính xác được thể hiện trong sổ bảo hiểm như khi tham gia. Để được cấp lại sổ bảo hiểm xã hội một cách chính xác nhất.
- Bước 2: Viết bản tường trình báo mất sổ và nộp trình báo lên cơ quan chức năng để được xử lý. Cùng với đó, bạn cũng phải nộp thêm đơn đề nghị cấp lại sổ bảo hiểm xã hội có xác nhận từ con dấu của chính quyền địa phương.
- Bước 3: Trong tệp hồ sơ trình báo đến cơ quan chức năng phải có giấy xác nhận đầy đủ của việc hoàn thành đóng bảo hiểm xã hội, để đơn vị hỗ trợ có thể dễ dàng kiểm tra, xác nhận.
- Bước 4: Cung cấp giấy tờ chứng minh việc chưa được cơ quan bảo hiểm xã hội chi trả trợ cấp một lần.
- Bước 5: Nộp toàn bộ hồ sơ đã chuẩn bị lên cho cơ quan bảo hiểm xã hội và chờ hồi âm. Cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ tiến hành xác minh, kiểm tra và cấp lại sổ bảo hiểm xã hội mới cho bạn trong khoảng thời gian quy định của pháp luật.
Sau khi hoàn thành xong tất cả các bước, bạn sẽ nhận lại được một cuốn sổ bảo hiểm xã hội mới, và hoàn toàn có thể nhận được đầy đủ trợ cấp từ cơ quan bảo hiểm như bình thường.
Tuy nhiên, cần phải lưu ý là hiện nay, xuất hiện rất nhiều trường hợp người lao động đem sổ tham gia hoạt động cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội, rồi báo mất lên cơ quan chức năng để được cấp lại sổ mới. Các trường hợp khai man, qua mặt chính quyền như vậy sẽ không được hỗ trợ cấp lại sổ bảo hiểm xã hội mới, và có thể phải chịu các hình phạt khác tùy vào từng mức độ vi phạm.
Song song đó, cũng có một số lưu ý cho người lao động khi chẳng may bị mất sổ bảo hiểm xã hội:
- Người lao động không được phép cầm cố, thế chấp sổ bảo hiểm xã hội
- Người lao động không được phép mua bán, chuyển nhượng thời gian trong quá trình đóng bảo hiểm xã hội
- Những cá nhân, đối tượng không liên quan sẽ không được hưởng bất cứ lợi ích gì của người tham gia đóng bảo hiểm xã hội
- Người lao động nếu đem sổ đi cầm sẽ không được cấp lại sổ mới theo quy định của pháp luật
- Cơ quan chức năng chỉ giải quyết và cấp lại sổ bảo hiểm xã hội mới cho trường hợp người lao động làm mất hay làm hư hỏng sổ bảo hiểm xã hội
- Nếu có phát hiện gì về vấn đề gian dối trong quá trình khai báo mất sổ bảo hiểm xã hội sẽ bị xử phạm hành chính theo quy định của pháp luật.
- Nếu có hành vi đem thế chấp, cầm cố sổ bảo hiểm xã hội bị phát hiện sẽ chịu các mức phạt hành chính trong lĩnh vực lao động và bảo hiểm xã hội.
Hiện nay, số lượng trường hợp người lao động tham gia vào hoạt động cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội không ngừng tăng lên. Vậy nên, người lao động cần nắm rõ và lưu ý các thông tin này để tránh rơi vào các trường hợp rủi ro không đánh có vì các thông tin không chính thống từ những cơ sở cầm đồ.
3 Vấn đề cần lưu ý về sổ bảo hiểm xã hội
Ngoài các vấn đề đã được đề cập rõ ràng bên trên, người lao động cũng nên đọc 3 lưu ý thường bị thắc mắc dưới đây để hiểu rõ hơn về sổ bảo hiểm xã hội.
Tra cứu số dư sổ bảo hiểm xã hội để làm gì?
Việc tra cứu số dư sổ bảo hiểm xã hội cung cấp thêm cho bạn rất nhiều thông tin, không chỉ về khoản tiền trợ cấp được hưởng mà còn ở nhiều phương diện khác như: công việc, chức vụ, thời gian đã đóng bảo hiểm, mức trợ cấp mình được hưởng. Thời gian gắn bó với công ty có lâu dài hay không cũng là những yếu tố then chốt của cơ sở cho vay khi đưa ra quyết định cho vay.
Trước khi một tổ chức tài chính cho vay tiền, họ còn cần phải xác minh tính hợp lệ của thông tin khách hàng, thông tin này thường do nhân viên ngân hàng cung cấp. Đây cũng là cách thức để cơ sở cầm đồ và tổ chức cho vay kiểm tra tính xác thực của sổ bảo hiểm xã hội của người lao động.
Các tổ chức tài chính đó cũng dùng cách này để xác định tính trung thực trong lời khai của người vay tiền và đưa ra quyết định xét duyệt khoản vay phù hợp.
Nguyên tắc cấp mã số sổ bảo hiểm xã hội
Mã số của sổ bảo hiểm xã hội sẽ được cấp theo 4 nguyên tắc chính:
- Mã số sổ bảo hiểm xã hội phải bao gồm 10 ký tự là số.
- Mã số sổ bảo hiểm xã hội được liên kết với thông tin từ hộ gia đình.
- Người tham gia đã từng sở hữu sổ bảo hiểm xã hội thì sẽ được bảo lưu số sổ đó để lấy làm mã số sổ bảo hiểm xã hội.
- Mã số sổ bảo hiểm xã hội sẽ được hiển thị trên sổ bảo hiểm xã hội và thẻ bảo hiểm y tế.
Kiểm tra sổ bảo hiểm xã hội như thế nào?
Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã cải tiến hệ thống quản lý thông tin, để giúp người dùng tìm kiếm mã số bảo hiểm xã hội của mình thuận tiện hơn. Để tra cứu chính xác mã số bảo hiểm xã hội, người dùng cần thực hiện các bước thao tác đơn giản. Quá trình này có thể được thực hiện bằng cách làm theo một quy trình ngắn. Tất cả những gì bạn làm chỉ cần là truy cập vào website chính thức của bảo hiểm xã hội Việt Nam qua đường link: https://baohiemxahoi.gov.vn/tracuu/Pages/tra-cuu-ho-gia-dinh.aspx.
Sau đó, nhập đúng các thông tin cần thiết về hồ sơ bảo hiểm xã hội cá nhân trên trang web bên trên để tra cứu các thông tin cần biết. Website này hỗ trợ miễn phí, bạn không phải tốn bất kỳ khoản tiền nào cho thao tác tìm kiếm này. Bên cạnh đó, người tiêu dùng còn cần phải cung cấp số điện thoại di động để hoàn tất xác thực.
Với các thông tin chính thống trên mà Kinh Tế Đầu Tư đã cung cấp, hi vọng sẽ giúp ích được phần nào cho bạn trong việc đưa ra lựa chọn có nên sử dụng dịch vụ cho vay cầm cố sổ bảo hiểm xã hội hay không. Hãy là người tiêu dùng có kiến thức và sáng suốt trong việc sử dụng các hình thức giải quyết khó khăn tài chính, để không gặp các trường hợp không hay cũng như không làm ảnh hưởng đến uy tín của bản thân nhé.
